Презентация Темір. Жалпы сипаттама. Периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы онлайн

Содержание слайда:

Содержание слайда: Мазмұны:

Содержание слайда: Жалпы сипаттама. Периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы Темір – VIIIБ топ элементі, d - элемент. Темірдің валенттік электрондары сыртқы s-e және сырттан санағанда екінші деңгейдегі d-e болып табылады, сондықтан ол ауыспалы тотығу дәрежелерін көрсетеді.

Содержание слайда: Электрондық формуласы: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2

Содержание слайда: Темір химиялық реакцияларда 2 немесе 3 электрон беріп, өзінің тұрақты қосылыстарында +2 және +3 тотығу дәрежелерін көрсетеді: Темір химиялық реакцияларда 2 немесе 3 электрон беріп, өзінің тұрақты қосылыстарында +2 және +3 тотығу дәрежелерін көрсетеді: Fe0 – 2e Fe2+ Fe0 – 3e Fe3+ Темірдің тотығу дәрежесі +6 (K2FeO4 – калий ферраты) болатын тұрақтылығы төмен қосылыстары белгілі.

Содержание слайда: Табиғатта таралуы Темір – табиғатта таралуы бойынша екінші металл. Оның жер қыртысындағы үлесі 5,1%. Көптеген метеориттердің құрамында темір бар, сондықтан оны ертеде “аспан” және “жұлдыз” тасы деп атаған. Жер қыртысында темір көптеген минералдар түзеді. Темірдің маңызды өнеркәсіптік кендері: қызыл теміртас (Fe2O3), магниттік теміртас (Fe3O4), пирит (FeS2). Елімізде темір кендерінің үлкен қоры Рудный темір кені бассейінінде және Орталық Қазақстанда бар. Қазіргі уақытта елімізде бірнеше жүздеген кен орындары мен кен ошақтары белгілі. Көптеген кен орындарында кендердің аз тереңдікте орналасуы оларды арзан ашық әдіспен өндіруге мүмкіндік береді. Темір минералды сулардың құрамына сульфат (FeSO4) және гидрокарбонат Fe(HCO3)2 түрінде кіреді. Темір тұздары теңіз суларында бар, мұхит түбінде темірге бай табиғи шөгінділер кездеседі.

Содержание слайда:

Содержание слайда: Минералдар:

Содержание слайда:

Содержание слайда: Қазақстанда темірдің бай қоры бар, ол Торғай темір кенді бассейнінде және Орталық Қазақстанда орналасқан. Қазіргі кезде елімізде темірдің жүздеген кен орындары мен кен жылғалары белгілі болып отыр. Көптеген кен орындарындағы кеннің жер бетіне жақын жатуы оны арзан, ашық әдіспен өндіруге мүмкіндік береді. Қазақстанда темірдің бай қоры бар, ол Торғай темір кенді бассейнінде және Орталық Қазақстанда орналасқан. Қазіргі кезде елімізде темірдің жүздеген кен орындары мен кен жылғалары белгілі болып отыр. Көптеген кен орындарындағы кеннің жер бетіне жақын жатуы оны арзан, ашық әдіспен өндіруге мүмкіндік береді. Темір сульфат және гидрокарбонат түрінде минералды сулардың құрамына кіреді. Темір тұздары теңіз суларында да бар, сол сияқты мұхиттардың түбінде де темірге әжептәуір бай табиғи шөгінділер кездеседі. Темір тірі организмдерде де болады. Ересек адамның денесінде 4-5 грамм темір бар. Оның 65%-і қандағы гемоглобиннің құрамына кіреді. Гемоглобин қанға қызыл түс береді және тыныс алу процесінде оттекті әр түрлі ұлпаларға тасымалдайды. Қанның құрамында темірдің жетіспеуі қан азаюына әкеліп, адам денсаулығын әлсіретеді. Байланысқан күйдегі темір көптеген тағамдық өнімдерде: қара нан, картоп, алма, өрік, қарақұмық жармасында кездеседі. Бұл өнімдерді әркім өзінің тамақтану рационына кіргізіп, қан азаюының алдын алуға тиісті.

Содержание слайда: Өнеркәсіпте алынуы: Темірді 3 түрлі әдіспен алуға болады: Пирометаллургиялық әдіспен: оксидінен тотықсыздандыру арқылы: Fe2O3 + 3H2 = 2Fe + 3H2O соның ішінде алюминтермиялық әдіспен: Fe2O3 + 2Al = Al2O3 + 2Fe және көміртек (ІІ) оксидімен тотықсыздан-дыру арқылы: Fe3O4 + 4CO = 3Fe + 4CO2

Содержание слайда: Физикалық қасиеттері: Темір – жылтыр, күміс түстес ақ металл, оның тығыздығы – 7,87 г/см3. Балқу температурасы жоғары – 15390С. Темір иілімді, магниттелетін және оны жоғалтатын қасиеті бар, осыған орай техникада кеңінен қолданылады. Темірді электрмотор, электрмагнит трансформаторларының өзекшесін және микрофон мембранасын жасауға қолданылады. Іс жүзінде темірдің құймалары – шойын мен болат көбірек қолданылады.

Содержание слайда: Химиялық қасиеттері:

Содержание слайда: Ылғалды ауада тат түзеді: Ылғалды ауада тат түзеді: 4Fe + 2H2O + 3O2 = 4FeO(OH) Белсенді бейметалдар темірді тотықтырады: 2Fe + 3Cl2 = 2Fe3+ Cl3- Fe + S = FeS 3Fe + C = Fe3C

Содержание слайда: II. Күрделі заттармен әрекеттесуі: II. Күрделі заттармен әрекеттесуі: Қатты қыздырылған темір су буымен әрекеттеседі: Fe + H2O = FeO + H2 Концентрлі азот және күкірт қышқылдарында темір енжарланады, өйткені ерімейтін қосылыстардың қорғағыш қабатшасымен қапталады. Сұйылтылған азот және күкірт қышқылдарымен әрекеттесіп, темір тотықсызданады: Fe + 4HNO3(сұйық) = Fe(NO3)3 + NO + 2H2O Fe + H2SO4(сұйық) = FeSO4 + H2 Темір белсенділігі төмен металдарды олардың тұздарынан тотықсыздандырып, ығыстырып шығарады: Fe + CuCl2 = FeCl2 + Cu

Содержание слайда: Темірдің маңызды қосылыстары: Темір (ІІ) оксиді немесе (FeO) – негіздік оксид, оңай тотығатын қара ұнтақ, оны мына реакция бойынша алады: Fe2O3 + CO 2FeO + CO2 Қышқылдармен және қышқылдық оксидтермен әрекеттесіп тұз түзеді: FeO + 2HCl = FeCl2 + H2O FeO + CO2 = FeCO3

Содержание слайда: Темір (ІІІ) оксиді Fe2O3 – амфотерлі оксид, бірақ негіздік қасиеті басымдау, ең тұрақты оксид, қызыл-қоңыр түсті, минералы гематит. Темір (ІІІ) оксиді Fe2O3 – амфотерлі оксид, бірақ негіздік қасиеті басымдау, ең тұрақты оксид, қызыл-қоңыр түсті, минералы гематит. І. Алынуы: 1) 2Fe(OH)3 = Fe2O3 + 3H2O 2) 3Fe + 2O2 = Fe3O4 3) 3Fe + 4HOH = Fe3O4 + 4H2 ІІ. Химиялық қасиеттері: қышқылмен Fe2O3 + 3H2SO4 = Fe2(SO4)3 + 3H2O қышқылдық оксидпен Fe2O3 + 3SO3 = Fe2(SO4)3 негізбен Fe2O3 + 2NaOH = 2NaFeO2 + H2O

Содержание слайда: Темірдің гидроксидтері Темірдің ІІ және ІІІ валентті оксидтеріне екі түрлі гидроксидтері сәйкес келеді. Fe (II) гидроксиді – ақ түсті, ал Fe (III) гидроксиді – қызыл-қоңыр түсті. Олар суда ерімейтін заттар. І. Алынуы. FeCl2 + 2NaOH = Fe(OH)2 + 2NaCl FeCl3 + 2NaOH = Fe(OH)3 + 3NaCl 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O = 4Fe(OH)3

Содержание слайда: Темірдің маңызды қосылыстарын анықтау: Fe+2 және Fe+3 иондарын сары және қызыл қан тұздарының көмегімен анықтайды. 3FeCl2 + 2K3[Fe(CN)6] = Fe3[Fe(CN)6]2 + 6KCl турунбул көгі 4FeCl3 + 3K4[Fe(CN)6] = Fe4[Fe(CN)6]3 + 12KCl берлин көгі

Содержание слайда: Қолданылуы: Темір купоросы (FeSO4 ∙ 7H2O) – ағаш сүрлеуде; Fe3C – цементит шойында қолданылады. (NH4)2SO4 ∙ FeSO4 ∙ 6H2O – Мор тұзы, тотықсыздандырғыш ретінде пайдаланылады. Fe(NH4)2 ∙ (SO4)2 ∙ 12H2O – темір-аммонийлі ашудас, тері илеуде қолданылады. Fe2O3 – темір сүрегі (бояу) шатырларды бояуда, болат пен шыны беттерін тегістеуде, термиялық пісіруде қолданылады.

Содержание слайда:

Содержание слайда: Ерте кездегі темірден жасалған қайшы. Ұзындығы – 15,5 см. XIV ғасырдың екінші жартысы. Ерте кездегі темірден жасалған қайшы. Ұзындығы – 15,5 см. XIV ғасырдың екінші жартысы.

Содержание слайда:

Содержание слайда: Балта. Балта. Ұзындығы – 16 см. ХІ ғасыр.

Содержание слайда: Темірден жасалған құлып. Темірден жасалған құлып. Ұзындығы – 8,5 см. ХІІ ғасыр.

Содержание слайда:

Содержание слайда: Темірден жасалған әр түрлі қару-жарақтар. Темірден жасалған әр түрлі қару-жарақтар. Х – ХІІ ғасырлар.

Содержание слайда: Темірден жасалған кілттер Темірден жасалған кілттер

Содержание слайда: Құрамында темір бар қосылыстар.

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда: