Презентация Өлшеудің жіктелуі. Өлшеу бірліктері. Өлшеудің негізгі сипаттамалары. Физикалық шама туралы ұғым онлайн

Содержание слайда: 2 - Дәріс Өлшеудің жіктелуі. Өлшеу бірліктері. Өлшеудің негізгі сипаттамалары. Физикалық шама туралы ұғым.

Содержание слайда: Негізгі қарастырылатын мәселелер: 1. Өлшеу обьектісінің түрі бойынша ҚР бекітілген өлшеу түрлері 2. Өлшеудің негізгі сипаттамалары 3. Физикалық бірліктер жүйесінің мәні

Содержание слайда: ҚР өлшеу обьектісінің түрі бойынша 18 өлшеу түрі анықталған және бекітілген: 1. Геометриялық шамалар. Негізгі өлшеу аспаптары – штанген құралдар, микрометрлер, шеткі мөлшерлер, калибрлер, нутромерлер, өлшегіш бастиектер, бұрыш өлшегіштер. 2. Масса. Аспаптары – таразылар – үстел үстіндегі, кіртастық, пошталық, медициналық, автомобильдік, теміржол, кіртастар және т.б. 3. Күш және қаттылық. Аспаптары – динамометрлер, пресстегіштер, маятниктік конустар және т.б. 4. Қысым. Аспаптар - манометрлер – жүкті поршендік, сұйықтық, деформациялық және т.б.

Содержание слайда: ҚР өлшеу обьектісінің түрі бойынша 18 өлшеу түрі анықталған және бекітілген: 5. Вакуум. Аспаптары – вакуум өлшегіштер. 6. Қозғалыс параметрлері. Аспаптары – спидометрлер, тахометрлер. 7. Шығын және сыйымдылық. Аспаптары – шығын өлшегіштер, дифманометрлер, мөлшерлегіштер. 8. Тығыздық пен тұтқырлық. Аспаптары – тұтқырлық өлшегіштер. 9. Физика-химиялық. Аспаптары – ареометрлер, спиртометрлер, рН – өлшегіштер, хроматографтар.

Содержание слайда: ҚР өлшеу обьектісінің түрі бойынша 18 өлшеу түрі анықталған және бекітілген: 10. Температуралық және жылуфизикалық. Аспаптары – термометрлер, пирометрлер. 11. Оптикалық және оптика-физикалық. Аспаптары - рефрактометрлер, өріс өлшегіштер, сахаримерлер, фотоэлектроколориметрлер, спектрофотометрлер, люксметрлер, диоптриметрлер, фотометрлер. 12. Акустикалық. Аспаптары – шу өлшегіштер, діріл өлшегіш түрлендіргіштер, акселерометрлер, діріл стенділері, аудиометрлер, дыбыс камералары және т.б. 13. Электр тоғы. Аспаптары – амперметрлер, вольтметрлер, омметрлер, ватметрлер, фазометрлер, шунттар, потенциометрлер, импульстер генераторлары және т.б.

Содержание слайда: ҚР өлшеу обьектісінің түрі бойынша 18 өлшеу түрі анықталған және бекітілген: 14. Магниттік. Аспаптары – магнит өлшегіштер, тесламетрлер. 15. Уақыт пен жиілік. Аспаптары – сағаттар, секунд өлшегіштер. 16. Радиотехникалық. Аспаптары – кедергі магазиндері, тұрақты ток көпірлері, осциллографтар және т.б. 17. Иондаушы сәулеленулер. Аспаптары – дозиметрлер, рентген өлшегіштер және т.б. 18. Бұзылмайтын бақылау (дефектоскопия). Аспаптары – дефектоскоптар – магниттік, радиациялық және т.б.

Содержание слайда: Өлшеудің негізгі сипаттамалары: 1) өлшеу жүргізілетін әдіс; 2) өлшеу принципі; 3) өлшеу қателігі;

Содержание слайда: Өлшеу әдісі - берілген шаманы өлшеуге қолданылатын тәсіл немесе тәсілдер кешені (қабылданған өлшеу принципіне сәйкес өлшенетін шаманы оның мөлшерімен салыстыру) Өлшеу әдісі - берілген шаманы өлшеуге қолданылатын тәсіл немесе тәсілдер кешені (қабылданған өлшеу принципіне сәйкес өлшенетін шаманы оның мөлшерімен салыстыру) Өлшеу принципі - өлшеу негізіне алынған физикалық құбылыс, немесе физикалық құбылыстар жиынтығы.

Содержание слайда: Өлшеу қателіктері - өлшеу кезінде алынған X'- мәні мен өлшенген шаманың Q- нақты мәнінің айырмасы Өлшеу қателіктері - өлшеу кезінде алынған X'- мәні мен өлшенген шаманың Q- нақты мәнінің айырмасы Өлшеу қателігі ∆, ∆═X'-Q формуласымен анықталады Өлшеу дәлдігі - нәтижелері өлшенетін шаманың нақты мәнге жуықтығын көрсететін өлшеу көрсеткіші Өлшеу дәлдігі сандық тұрғыдан минус бірінші дәрежедегі қатынасты қателіктің шамасына тең болады

Содержание слайда: Өлшеу дұрыстығы – нәтижелердің жүйелік қателіктерінің нольге жуықтығын көрсететін өлшеудің сапасы Өлшеу дұрыстығы – нәтижелердің жүйелік қателіктерінің нольге жуықтығын көрсететін өлшеудің сапасы Өлшеу ақиқаттығы – алынған өлшеу нәтижелеріне сенімділік деңгейін көрсететін сипаттама. Өлшеу ақиқаттығы өлшеу нәтижелерінің өлшенетін шаманың шын мәнінен ауытқу ықтималдығы белгілі болуына байланысты. Ақиқаттығы расталмаған өлшеу нәтижелері қолданылмайды және де бағаланбайды Өлшеу әдісі - өлшеу құралдары мен өлшеу принциптерін қолдану амалдарының жиынтығы

Содержание слайда: Өлшеу әдісінің жіктелуі 1. Дәлдік сипаттамасы бойынша дәлдігі теңдей және дәлдігі теңдей емес өлшеулер 1.1.Физикалық шаманың тең дәлдікті өлшеуі - сәйкес бастапқы шарттарда, дәлдігі бірдей ӨҚ бір шаманы бірнеше рет өлшеу 1.2. Физикалық шаманың теңдей емес дәлдікті өлшеуі - түрлі бастапқы шарттарда, дәлдігі бірдей емес ӨҚ бір шаманы бірнеше рет өлшеу

Содержание слайда: Өлшеу әдісінің жіктелуі 2. Өлшеу саны бойынша өлшеулер: 2.1. Бірреттік өлшеу – бір шаманы бір рет өлшеу; 2.2. Көпреттік өлшеу – бір немесе бірнеше шаманы төрт және одан көп рет өлшеу Ең аз дегенде төрт рет өлшеу керек. Көпреттік өлшеуде қателік азаяды.

Содержание слайда: Өлшеу әдісінің жіктелуі 3. Өлшенетін шаманың өзгеру типіне байланысты: 3.1. Статикалық өлшеулер – өзгермейтін тұрақты физикалық шаманы өлшеу 3.2. Динамикалық өлшеулер – өзгеріп отыратын, тұрақсыз физикалық шаманы өлшеу

Содержание слайда: Өлшеу әдісінің жіктелуі 4. Арналуы бойынша: 4.1. Техникалық өлшеулер – техникалық өлшеу құралдарымен орындалатын өлшеулер; 4.2. Метрологиялық өлшеулер – эталондарды қолданып жүргізетін өлшеулер.

Содержание слайда: Өлшеу әдісінің жіктелуі 5. Өлшеу нәтижелерін беру тәсілдері бойынша 5.1. Абсолюттік өлшеу – негізгі шаманы тікелей өлшеу, немесе физикалық константаны пайдалану 5.2. Қатынасты өлшеу – бірқалыпты шамалар қатынасы анықталатын, бөлінді салыстырылатын шама, ал бөлгіш – салыстыру негізі (бірлігі) болатын өлшеу

Содержание слайда: Өлшеу әдісінің жіктелуі 6. Өлшеу нәтижелерін алу әдістері бойынша: 6.1. Тікелей өлшеу – мөлшер көмегімен орындалатын өлшеу, өлшенетін шама тікелей оның мөлшерімен салыстырылады 6.2. Жанама өлшем - қажетті шаманы тікелей өлшеу кезінде табылған шамамен осы шаманың алдын ала белгілі өз-ара тәуелділігі арқылы анықталатын өлшеу 6.3. Жиынтықты өлшеу - бір уақытта бірнеше аттас шамаларды өлшеп, қажет деген шаманы, тікелей өлшеу кезінде алынған шамалардың әртүрлі қисынын теңдеулер жүйесін қолданып шешу арқылы анықталған өлшеу 6.4. Біріккен өлшеу - екі немесе бірнеше аттас емес шамаларды бір уақытта өлшеп, олардың өз-ара тәуелділігін анықтауға болатын өлшеу.

Содержание слайда: Физикалық шама Сапасына қатысты физикалық объектілерге ортақ, бірақ сандық қатынаста әр объектінің өзіне тән қасиетін физикалық шама деп түсінеміз Шын мән - сандық және сапалық тұрғыдан объектінің сәйкес қасиеттерін нақты бейнеде көрсететін мән Нақты мән - эксперименттік жолмен табылған және шындыққа өте жақын мән

Содержание слайда: Өлшеу бірыңғайлығын қамтамасыз етудің техникалық негізі - шама бірлігінің мемлекеттік эталоны метрологиялық қызмет қолданатын шама бірлігінің эталоны өлшеу құралдары, соның ішінде зат пен материалдардың құрамы мен қасиетінің стандарт үлгілері