Презентация Mitsubishi Pajero sport жеңіл автокөлігінің алдыңғы жетекші белдігі онлайн

Содержание слайда:

Содержание слайда: «MITSUBISHI PAJERO SPORT» «MITSUBISHI PAJERO SPORT» жеңіл автокөлігінің даму тарихы

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда: Басты берілістің жетекші тістегерішінен бұралу моменті жетектегі дөңгелек пен дифференциал қорабына, онымен бірге айналатын шабақ пен тістегеріш – сателлиттерге және жарты осьтар арқылы жетекші доңғалақтарға беріледі. Басты берілістің жетекші тістегерішінен бұралу моменті жетектегі дөңгелек пен дифференциал қорабына, онымен бірге айналатын шабақ пен тістегеріш – сателлиттерге және жарты осьтар арқылы жетекші доңғалақтарға беріледі. Ось аралық конусты дифференциал жоғары өткіштегі доңғалақ формуласы 6х4, 6х6 жетекті белдікті, жолдың әртүрлі жағдайында жұмыс істей алатын автомобильдерде қолданылады. Мұндай дифференциал құрылысына: флянец, картер, қорап, жетекші және жетектегі дөңгелектер, крестовина, сателлиттер, артқы белдік жетегінің тісті дөңгелегі, аралық белдіктің тісті дөңгелегі, жетекші тістегеріш, тісті муфта мен блоктау муфтасы жатады. Жетекші белдік қатты, іші қуысталған балка, үш негізгі элементтен: екі жартылай осьтің жеңінен, ортаңғы – картерден, онда орналасқан басты беріліс пен дифференциалдан тұрады. Балканың екі шетіне болат түтікті жартылай остің құндағы престеліп бекітілген, оған дөңгелек күпшегі орнатылады. Белдікті дайындау әдісі бойынша құйма немесе штампалы – пісіріліп жасалады.

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда: Дифференциал былай жұмыс істейді. Автокөліктің түзу тік жолмен қозғалыс кезіндегі доңғалақтарының айналу жиілігі тең, дифференциалдың тетіктері басты берілістің жетекші шестернясымен бірбүтін болып айналады. Басты берілістің жетекші шестернясының айналу сәті сеператорға беріледі, одан жұдырықшалар арасына сыналанған сухарьлар арқылы жұлдызшаға және жартылай осьқа беріледі. Бұл жағдайда доңғалақтар арасына ол теңдей таратылады. Бұрылыс кезінде немесе тегіс емес жолмен жүргенде, доңғалақтардың біреуі біреуінен жылдам айналған сәтте, дифференциал жұлдызшалары да әр түрлі жиілікте айналады. Қалып келе жатқан доңғалақпен жалғасқан жұлдызша, ақырын айналып өзінің жұдырықшаларымен сухарьларды жұлдызшалардың екінші жағына итеріп, оның жылдамдығын жоғарылатады. Бұл кезде сухарьлар жұдырықшалармен тайғанақтап тұрады. Жұдырықшалардың беткі жазықтықтарында үйкелу күші пайда болады. Олардың бағыты артта қалған және алға шығу жұлдызшаларының жұдырықшаларында әр түрлі: артта қалған тең әсер ететін үйкеліс күші айналу жағына, ал алға шығу жұлдызшасында – айналудың кері бағытына қарай Дифференциал былай жұмыс істейді. Автокөліктің түзу тік жолмен қозғалыс кезіндегі доңғалақтарының айналу жиілігі тең, дифференциалдың тетіктері басты берілістің жетекші шестернясымен бірбүтін болып айналады. Басты берілістің жетекші шестернясының айналу сәті сеператорға беріледі, одан жұдырықшалар арасына сыналанған сухарьлар арқылы жұлдызшаға және жартылай осьқа беріледі. Бұл жағдайда доңғалақтар арасына ол теңдей таратылады. Бұрылыс кезінде немесе тегіс емес жолмен жүргенде, доңғалақтардың біреуі біреуінен жылдам айналған сәтте, дифференциал жұлдызшалары да әр түрлі жиілікте айналады. Қалып келе жатқан доңғалақпен жалғасқан жұлдызша, ақырын айналып өзінің жұдырықшаларымен сухарьларды жұлдызшалардың екінші жағына итеріп, оның жылдамдығын жоғарылатады. Бұл кезде сухарьлар жұдырықшалармен тайғанақтап тұрады. Жұдырықшалардың беткі жазықтықтарында үйкелу күші пайда болады. Олардың бағыты артта қалған және алға шығу жұлдызшаларының жұдырықшаларында әр түрлі: артта қалған тең әсер ететін үйкеліс күші айналу жағына, ал алға шығу жұлдызшасында – айналудың кері бағытына қарай бағытталған. Үйкеліс күші жұлдызшалардың айналу осьінің, айналу сәтін біркелкі ету үшін, артта қалған жұлдызшада жоғарылатады, ал алға шығу жұдырықшасында төмендетіледі. Артта қалған доңғалаққа берілген сәт, алға шығу доңғалағына берілен сәттен жоғары болады. Жоғары үйкелістегі жұдырықшалы дифференциалдар автокөліктердің жолдың тайғанақ бөлігімен өткен кезде ыңғайлы болып келеді. Оның үстіне олар тістегерішті дифференциалдардан қымбат болып келеді.

Содержание слайда: Жарты остер дифференциалдан берілген бұрылу моментін жетекші дөңгелектерге жеткізу үшін орнатылады. Әрбір жарты ось ішкі ұштарындағы шлица арқылы дифференциалға орнатылған жартылай осьтік тістегерішпен жалғастырылған. Сырқы жағымен фланц арқылы дөңгелек күпшегіне болт арқылы бекітіледі. Бұралу моменті жатылай осьтан жетекші доңғалаққа ішпекті түйін арқылы беріледі. Осыған байланысты жарты осьтар екі негізгі түрге : жартылай түсірілген жарты осьтар, толық түсірілген жарты осьтар болып бөлінеді. Жарты остер дифференциалдан берілген бұрылу моментін жетекші дөңгелектерге жеткізу үшін орнатылады. Әрбір жарты ось ішкі ұштарындағы шлица арқылы дифференциалға орнатылған жартылай осьтік тістегерішпен жалғастырылған. Сырқы жағымен фланц арқылы дөңгелек күпшегіне болт арқылы бекітіледі. Бұралу моменті жатылай осьтан жетекші доңғалаққа ішпекті түйін арқылы беріледі. Осыған байланысты жарты осьтар екі негізгі түрге : жартылай түсірілген жарты осьтар, толық түсірілген жарты осьтар болып бөлінеді. Жартылай түсірілген жарты остер дегеніміз – құндақтың ішіне орнатылған тірек шарикті ішпекке орнатылып, бұралу моментін жеткізуімен бірге бұратылу мен қисаю моментін де қабылдайды. Толық түсірілген жарты остер дегеніміз – бұратылу мен қисаю моментінен арылып, тек бұрылу моментін жеткізеді. Мұндай остер доңғалақ күпшегі құндаққа орнатылып, екі кеңінен қойылған роликті ішпекке бекітіліп, қисаю моментін құндақ қабылдап, жарты остер бұралу моментін ғана жеткізеді.

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда: Алдыңғы жетекші белдікке техникалық қызмет көрсету. Алдыңғы белдікке техникалық қызмет көрсету кезеңінде картердегі қажетті май деңгейін тексеру, оның майын ауыстыру, бұрыштық жылдамдықтары тең карданды және шквореньдерді майлау, шкворня ішпектерінің тартылу жағдайын тексеру, доңғалақтардың қосылуын тексеру, босаған жалғану орындарын қатайту, жетекші тістегеріштің білік ішпектерінің тартылу жағдайын тексеру жұмыстары орындалады. Ілінісуді реттеу тек жаңа шестерняларды орнату кезінде ғана реттеледі. Алдыңғы жетекші белдікке техникалық қызмет көрсету. Алдыңғы белдікке техникалық қызмет көрсету кезеңінде картердегі қажетті май деңгейін тексеру, оның майын ауыстыру, бұрыштық жылдамдықтары тең карданды және шквореньдерді майлау, шкворня ішпектерінің тартылу жағдайын тексеру, доңғалақтардың қосылуын тексеру, босаған жалғану орындарын қатайту, жетекші тістегеріштің білік ішпектерінің тартылу жағдайын тексеру жұмыстары орындалады. Ілінісуді реттеу тек жаңа шестерняларды орнату кезінде ғана реттеледі. Жетекші белдікті реттеу. Алдыңғы белдіктің ішпектерін, шестернялардың ілінісуінің бүйірлік саңылаумен түйісуін реттеу автокөлікті пайдалану кезінде орындалмайды. Оларды реттеу тек қана тетіктердің біреуі ауыстырылған жағдайда немесе ішпектер қатты тозған кезде орындалады. Тістерінің тозу әсерінен пайда болған басты беріліс тістеріш тістерінің арасындағы жоғарғы бүйірлік саңылау реттеу арқылы қалпына келтірілмейді. Өйткені бұл жағдайда жұмыс істейтін тістегеріштердің жағдайы өзгеріп кетеді. Осының әсерінен оның тістері сынып немесе жоғарғы шу дыбыстар пайда болады. Конусты ішпектердегі люфтті жетекке алынатын және жетекші шестернялардың жұмыс істеу жағдайын бұзбай жою қажет. Бұрылыс цапфасының шкворень ішпектерінің тартылуын реттеу. Шкворень ішпектерінің тартылуын тексермес бұрын доңғалақтардың, күпшек ішпектерінің тартылуын тексеру қажет. Шкворнь ішпектерінің тартылуын доңғалақтар домкратпен көтерілген кезде және руль тартымдары ағытулы кезде тексеріледі. Тексеру кезінде доңғалақтарды қолмен тік жазықтықта әр-түрлі бұрышқа сілкілеу қажет. Шкворень ішпектері реттелген соң ешқандай люфт болмауы тиіс, әйтпесе ішпектер тез арада бұзылады. Шкворень ішпектерін реттеу үшін 0,10 – 0,15 мм төсеуіштер қолданылады. Зауытта реттелген ішпектер үсті жағынан да, төменгі жағынан да бірдей мөлшерде және бірдей қалыңдықты төсеуіштерге ие. Шкворнь ішпектерін реттеу кезінде төсеуіштерді бірдей мөлшерде үсті жағынан да, төменгі жағынан да міндетті түрде шешу қажет. Әйтпесе бұрылыс цапфасының тетіктер жиынтығының жиынтығы бұзылады. Ішпектер дұрыс реттелген жағдайда бұрылыс цапфасы қолмен күш түсірмей шкворняға байланысты қозғағанда бұрылуы қажет. Сол жақтағы үстіңгі шкворняны реттеу кезінде рульдік тартымның көлденең рычагын шешпес бұрын, тежегіш жүйесімен шиналардағы ауа қысымын реттегіш жүйесінің иілгіш шлангтерін ажырату қажет. Бұрылыс рычагын шешу үшін ешқашан оның шпилькаларын бұрауға болмайды.

Содержание слайда: Жетекші тістегеріш білігінің ішпектерінің тартылуын тексеру. Жетекші тістегеріш білігінің ішпектерінің тартылуын тексеру. Жетекші тітегеріш білігінің осьтік люфті артқы роликті ішпектегі ішкі сақинамен кернегіш сақина арасына орнатылған төсеуіштерді жою арқылы ішпектер қатайтылады. Осьтік люфт индикаторлық құрылғы көмегімен жетекші тістегеріш білігін бір орыннан екінші орынға жылжыта отырып тексеріледі. Егер индикаторлық құрылғы жоқ болса, фланецті қолмен сілкілеу арқылы тексеруге болады. Конусты ішпектердегі жетекші тістегеріш білігіндегі осьтік люфт байқалса, ішпектер міндетті түрде тартылады, яғни қаттылайды. Оларды реттеудің реті: - Карданды біліктің артқы жағын ажырату. - Жартылай осьті шығару. - Редукторды шығару. - Тіректің бүйір жағы редуктор картеріндегі құю бүйір жағына шықпайтындай етіп, жетеккке алынатын тістегеріштің тірегінің винтін бұрау. - Май сыдырғыш түтікті шешу. - Дифференциал ішпектерінің сомынын бұрау. - Дифференциал ішпектерінің қақпағын шешу. - Дифференциалды жетекке алынатын тістегеріш жағына жылжытып, оны суырып алу. - Муфтаны шығару. - Муфтаны бөлшектемес бұрын, ішпектер арасында қажетті мөлшерде төсеуіштер бар жоқтығын тексеру қажет. Бұл үшін муфта фланецін қысқышта қысып, ал кардан білігінің фланецінің бекіту гайкасын тоқтағанша бұрау қажет. Егер төсеуіштер саны жеткіліксіз болса, онда гайкаларды тартқанда, ішпектерді қайта тартуға алып келеді және жетекші тістегеріш білігінің айналуы қиындайды немесе мүлдем айналмайды.

Содержание слайда: Ішпектердің тартымын тексеру. Ішпектердегі тартылу жетекші шестерня білігінің айналу кедергісінің сәті 6 – 14 кгсм аралығында болғанша реттелуі керек. Ішпектерді безмен көмегімен тексереді. Бұл үшін муфтаны қысқышта қысып, фланец саңылауына безменнің ілгішін іліп, тістегеріш білігін ақырын айналдырады. Безмен шкаласындағы көрсеткіш 1,25 – 2,9 кг аралығында болуы тиіс. Муфтаны айналдыруға қажетті алғашқы күшке назар аударылмайды. Егер ішпектердің айналу қарсылығы қалыпты болса, онда білік бүйіріне және гайкаға белгі салу арқылы гайканың құйрықшаға байланысты жағдайын ескерген жөн. Содан кейін гайканы бұрап, сальникті қақпағымен бірге өз орнына салып, гайканы белгіленген орынға дейін тартып, шплинттеу қажет. Дифференциалдың осьтік саңылауы 0-ге дейін дифференциал ішпектерінің тартылуын реттеу. Ішпектердің тартымын тексеру. Ішпектердегі тартылу жетекші шестерня білігінің айналу кедергісінің сәті 6 – 14 кгсм аралығында болғанша реттелуі керек. Ішпектерді безмен көмегімен тексереді. Бұл үшін муфтаны қысқышта қысып, фланец саңылауына безменнің ілгішін іліп, тістегеріш білігін ақырын айналдырады. Безмен шкаласындағы көрсеткіш 1,25 – 2,9 кг аралығында болуы тиіс. Муфтаны айналдыруға қажетті алғашқы күшке назар аударылмайды. Егер ішпектердің айналу қарсылығы қалыпты болса, онда білік бүйіріне және гайкаға белгі салу арқылы гайканың құйрықшаға байланысты жағдайын ескерген жөн. Содан кейін гайканы бұрап, сальникті қақпағымен бірге өз орнына салып, гайканы белгіленген орынға дейін тартып, шплинттеу қажет. Дифференциалдың осьтік саңылауы 0-ге дейін дифференциал ішпектерінің тартылуын реттеу. Нөлдік саңылау кезінде ішпектің әр реттегіш гайкасын ішпектердің алдын-ала тартылуын қамтамасыз ету үшін бұрау. Тістегеріш тістерінің бүйірлік саңылауын тексеру үшін индикаторды орнату

Содержание слайда: Бөлшектердің техникалық жағдайын анықтау. Алдыңғы белдіктің бөлшектерінің техникалық жағдайын анықтау беріліс қорабының бөлшектерінің техникалық жағдайын анықтау сияқты. Бөлшектердің техникалық жағдайын анықтау. Алдыңғы белдіктің бөлшектерінің техникалық жағдайын анықтау беріліс қорабының бөлшектерінің техникалық жағдайын анықтау сияқты. Тістегеріштер. Жетекші және жетекке алынатын тістегеріштердің тістерін қарап тексеріп, тозу іздерімен сызаттар барма жоқпа қарап шығу қажет. Тозған тістегріштер қалпына келтірілмейді. Сызаттары бар тістегеріштер алдағы уақытта жұмыс істеуге жарамсыз. Дифференциал тістегшеріштерінің тірек жазықтықтарымен тістерін қарап шығу қажет. Жартылай осьті тістегеріштің мойынтірегінің тозуы белдіктің жұмыс істеу кезінде шулы – дыбыстар пайда болуына себеп болуы мүмкін. Тіректі жазықтықтармен тіректі шайбалардың шлицтерінің тозуы берілісте үлкен саңылау тудырады. Ішкі сақина және ішпектің роликтері. Роликтің дөңес жақтарын тозуға тексеріп шығу керек. Роликтің дөңес бетіндегі сатылы тозу ішпектің жеткіліксіз қатайтылмағандығы немесе роликтердің аздап ауытқып кеткені жайлы білдіреді. Сызаттармен құбылмалы түстер байқалмаса, роликтер жарамды болып есептеледі. Беріліс қорабының ішпектеріне көрсетілген жарамсыз белгілер, алдыңғы белдіктің ішпектеріне де қатысты. Кардан фланеці. Жетекші тістегеріш білігінің алдыңғы ішпегімен жанасып тұратын фланецтің бүйір жағы жұмыр және алтыншы сыныптар қатарына сәйкес келуі қажет. Шлицті саңылау осьтеріне бұл бүйір жақтың перпендикулярлығы 0,05 мм-ден жоғары болмауы тиіс. Жетекке алынатын тістегеріштің соққылауын тексеру. Жетекке алынатын тістегеріштің соққылануын суретте көрсетілгендей тексеру қажет. Рұқсат етілген соққылану 0,15 мм болуы қажет. Тексеру кезінде соққылануы көрсетілген белгіден жоғары болса, онда тістегеріштерінде деформация орындары, сателлиттер қорабының тозуы немесе ішпектердің шектен тыс тозуы орын алады. Жарамсыз тетіктер ауыстырылады.

Содержание слайда: Mitsubishi Pajero Sport  автомобилінің Спайсер артқы белдігінің доңғалақ күпшегін реттеу. Ішпекті реттеуді мұқият қадағалаңыз. Ішпектің бос тартылуы жүріс кезінде ішпекті істен шығаратын соққыларға әкеледі. Қатты тартылған ішпектер қыздырылып, оның майланған майлары ағып ішпектің істен шығуы артады. Сонымен бірге алдыңғы доңғалақтың күпшегі ішпектерінің үлкен саңылауы тежеуіш педалінің бос жүрісін арттырады. Ішпектегі саңылауды доңғалақты тербету арқылы тексеріңіз. Mitsubishi Pajero Sport  автомобилінің Спайсер артқы белдігінің доңғалақ күпшегін реттеу. Ішпекті реттеуді мұқият қадағалаңыз. Ішпектің бос тартылуы жүріс кезінде ішпекті істен шығаратын соққыларға әкеледі. Қатты тартылған ішпектер қыздырылып, оның майланған майлары ағып ішпектің істен шығуы артады. Сонымен бірге алдыңғы доңғалақтың күпшегі ішпектерінің үлкен саңылауы тежеуіш педалінің бос жүрісін арттырады. Ішпектегі саңылауды доңғалақты тербету арқылы тексеріңіз. Күпшек ішпегінің майын айырбастау үшін, күпшекті цапфадан шығарыңыз, ескірген майын алып, ішпек пен манжетін тазалап жуыңыз. Ішпек пен манжетінің жұмыстық жиегін дұрыстап майлаңыз. Роликті ішпектің роликтерінің арасына майды толықтырып салыңыз. Ішпектердің арасына арасына майдың қалыңдығы 10-15 мм болуы тиіс. Доңғалақ тежеуіш механизмдеріне майдың ағауын болдырмау үшін, күпшекке майды өлшемнен артық тығыздауға болмайды.

Содержание слайда: Жөндеу түрлері, «MITSUBISHI SPORT MONTERO» жеңіл автокөлігінің салқындату жүйесі бөлшектерінің ақаулары, жөндеу технологиясы және қолданылатын құралдар Жөндеу түрлері, «MITSUBISHI SPORT MONTERO» жеңіл автокөлігінің салқындату жүйесі бөлшектерінің ақаулары, жөндеу технологиясы және қолданылатын құралдар мен жабдықтар.

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда: Артқы білдіктің бөлшектеп жөндеу. Артқы білдіктің бөлшектеп жөндеу. Көпiрдiң бөлшектелуiн келесi кезекпен өндiрiңiз: 1. Көпірді стендке орнатыңыз (сурет 3.80), май құйғыштың тығынын ағытып және май ағызатын жерден майды төгіп алыңыз. 2. Жарты өстерiн бекiтуiнiң болттарын бұраңыз және олардың көмегімен жарты өстi түсiрiңiз. 3. Сомынды бұраңыз және қақпақтың бекiтуiнiң бұрандалары және картер, көпірді ақырын екі бөлікке ажыратыңыз.

Содержание слайда: 6. Дифференциалды бөлшектеп алыңыз келесi кезекпен: 6. Дифференциалды бөлшектеп алыңыз келесi кезекпен: – сателлиттер қорабындағы жетектегi тiстегерштiң бекiтуiнiң бұрандаларын бұрап ағытыңыз; жетектегi тiстегерштi түсiрiңiз. – сателлиттер жарты қорабындағы бекiту бұрандаларын бұрап ағытыңыз. – сателлиттер қорабындағы оң жартысын сол жағынан ажыратыңыз және дифференциалдың тiстегершiн, сателлиттердің осін және тiрек тығырықтарды суырып алып шығыңыз.

Содержание слайда: Көпiрдiң бөлшектеуiнiң жанында iшкi және дифференциалдың iшпектерi сыртқы сақина және жетекшi тiстегерштi, iшпектер жинтығын алмастырып құрастырудан кейін бұрынғы орындарға орнатамыз. Майды итергіш сақинасының шеттері тегіс болуы керек. Қажеттiлiк жағдайда оны кемiнде 5 мм-дiң жуандығына дейiн тегiстеп жылтыратыңыз. Көпiрдiң бөлшектеуiнiң жанында iшкi және дифференциалдың iшпектерi сыртқы сақина және жетекшi тiстегерштi, iшпектер жинтығын алмастырып құрастырудан кейін бұрынғы орындарға орнатамыз. Майды итергіш сақинасының шеттері тегіс болуы керек. Қажеттiлiк жағдайда оны кемiнде 5 мм-дiң жуандығына дейiн тегiстеп жылтыратыңыз. Карданның фланеці. Фланцтың даңғылдан даңғылдану тиiстi май итергіш сақинасымен кездесетiн шетi тегіс болуы керек. Қажеттiлiк жағдайда кемiнде 53 мм-нiң биiктiгi бойымен оның өлшемге дейiн қырнаңыз.

Содержание слайда: Чашкадан дифференциал ішпегінің ішкі құрсауын шығарып, ішкі және сыртқы жұлдызшаларды суырып алу керек. Ішкі тоқтатқыш сақинамен сухарьларды суырып, сеператордан сыртқы тоқтатқыш сақина шығарып алынады. Сеператордан дифференциал ішпегінің ішкі құрсауын шығару керек. Чашкадан дифференциал ішпегінің ішкі құрсауын шығарып, ішкі және сыртқы жұлдызшаларды суырып алу керек. Ішкі тоқтатқыш сақинамен сухарьларды суырып, сеператордан сыртқы тоқтатқыш сақина шығарып алынады. Сеператордан дифференциал ішпегінің ішкі құрсауын шығару керек. 6. Жұдырықшаларды оң қорабқа жиында табанды шабақпен жарты өстiң тiстегершiгiне орнатыңыз. Жарты өстiң тiстегершiгiн тiзгiндей, осылай жұдырықшаларды оң шыны аяқ солға орнатыңыз, таңба үшiн (реттiк нөмiрлерлері ) екi шыны аяқтары қатар қолданған.

Содержание слайда: 7.Жартысын болттармен жалғаңыз және оларды тартыңыз. (3, 2–4, 0 кгс) 32–40 Н•м-шi тартыылудың сәтi. 7.Жартысын болттармен жалғаңыз және оларды тартыңыз. (3, 2–4, 0 кгс) 32–40 Н•м-шi тартыылудың сәтi. 8. Сателлиттердің қорабына басты берiлiстiң жетектегi тiстегершiгiн орнатыңыз, бұрандаларға саңылауды қатар қолданыңыз. Бұрандаларды орнатыңыз және олардың тартыңыз. (10–14 кгс•м ) 98–137 Н•м-шi тартылудың сәтi. Жарты өстердi тiстегеріштiң жиюлы дифференциалдың 80 мм-нiң радиус қосымша тiркелген күштен шлиц ұңғысының көмегiмен (6 кгс) 59 Н-дан аспайтын күшпен қайтаруы керек.

Содержание слайда: 3. Болтты қайта бұрыңыз, қақпақты ақырын түсiрiңiз, картерден дифференциалды суырып алыңыз және сүңгiмен саңылауды өлшеңiз А және А1 (сурет 3.90 және 3.91)iшпек iшкi сақина шеттердiң арасындағы және жұдырықшалы қорабы. 3. Болтты қайта бұрыңыз, қақпақты ақырын түсiрiңiз, картерден дифференциалды суырып алыңыз және сүңгiмен саңылауды өлшеңiз А және А1 (сурет 3.90 және 3.91)iшпек iшкi сақина шеттердiң арасындағы және жұдырықшалы қорабы. 4. Формула бойымен өлшеулi жуандықтың аралық төсемдерiн пакеттi жымқырыңыз: S = ал + А1 + 0, 1 мұнда: S – аралық төсемдердi пакет жуандығы, мм; А және А1-iшпек iшкi сақина шеттерінiң және сателлиттер қорабының арасындағы саңылаулар, мм. 0,1 – тұрақты шама (алғашқы қынақтың қамтамасыз етуi үшiн), мм. 5. Дифференциал iшпектерінің iшкi сақинасын алыңыз. Аралық төсемдердiң пакет жинағын шамамен тең ортақ бөлiңiз. Сателлиттер қорабының мойындарына аралық төсем орнатыңыз және iшпектердiң iшкi сақинансын тiрелгенше сығымдап қысыңыз.

Содержание слайда: 4.14. сурет. Басты беріліс тістегерішінің бүйірлік саңылауының қосылысын тексеру. Басты беріліс тістегерішінің бүйірлік саңылауының қосылысын тексеру жетекші тістегеріш ішпектері мен дифференциалды реттегеннен кейін келесі ретпен орындалады: 4.14. сурет. Басты беріліс тістегерішінің бүйірлік саңылауының қосылысын тексеру. Басты беріліс тістегерішінің бүйірлік саңылауының қосылысын тексеру жетекші тістегеріш ішпектері мен дифференциалды реттегеннен кейін келесі ретпен орындалады: 1. Дифференциал картеріне реттелген ішпектердің жиынын орнатыңыз. Қақпағы бар картердің алынатын орнына төсемді орнатыңыз. Қақпақты картерге орнатып, бұранданы қаттылап бекітіңіз. 2. Жетекші мен жетектегі тістегеріштің тістерінің арасының бүйірлік саңылауын өлшеңіз, саңылауы 0,2–0,6 мм болуы тиіс. Саңылауды өлшемі жетекші тістегеріш фланцінің 40 мм радиусте өлшенуі тиіс. (4.14. сурет.).

Содержание слайда: .16. сурет. Басты беріліс тістегерішінің түйісу дақтары: .16. сурет. Басты беріліс тістегерішінің түйісу дақтары: I – алдыңғы жүріс жағы; II – артқы жүріс жағы; 1 – шестерня ілінісуінің дұрыс түйісуі; 2 – тіс ұшындағы түйісу; 3 – тіс тамырындағы түйісу; 4 – тістің қысқа ұшындағы түйісу; 5 – тістің жалпақ ұшындағы түйісу. Бұл кезде тістің жұмыс жағындағы түйісу дағы ақырындап төмен қарай жылжиды, яғни тістің қысқа ұшына жақынырақ. Бүйірлік саңылауды жоғарылату үшін жетекке алынатын тістегерішті жетекші тістегерішке қарай бағыттайды. Бұл жағдайда: – тістің жұмыс жағындағы түйісу дағы ақырындап тістің жалпақ ұшына қарай жоғары және жақын жылжиды; – тістің жұмыс істемейтін жағындағы түйісу дағы ақырындап тістің жалпақ ұшына қарай жоғары және жақын жылжиды. Жетекші тістегеріштің жетекке алынатын тегерішке қозғалуы кезінде: жұмыс жағындағы түйісу дағы тістің қысқа ұшына қарай төмен және жақын жылжиды; жұмыс істемейтін жағындағы түйісу дағы тістің жалпақ ұшына қарай төмен және жақын жылжиды. Жетекші шестерняның жетекке алынатын шестернядан ығысуы кезінде: тістің жұмыс жағындағы түйісу дағы тістің шыңына және оның жалпақ ұшына қарай жылжиды; тістің жұмыс істемейтін жағындағы түйісу дағы тістің шыңына және ақырындап оның қысқа ұшына қарай жылжиды.

Содержание слайда: «MITSUBISHI SPORT MONTERO» жеңіл автокөлігінің салқындату жүйесі бөлшектерінің материалы және технологиялық қасиеттері. «MITSUBISHI SPORT MONTERO» жеңіл автокөлігінің салқындату жүйесі бөлшектерінің материалы және технологиялық қасиеттері.

Содержание слайда: Болат өндірісі. Болат – бұл құрамында кремний , марганец, фосфор және күкірттің аздаған мөлшері бар темірдің көміртегімен қорытпасы. Болат – бұл: Fe- C-Si-Mn-P-S. Көміртегінің мөлшері шойында 2,14-тен 6,67 % -ға дейін, болатты көміртегінің мөлшері 2% аз. Шойынмен салыстырғанда болатта С және Si, Mn, Р, S қоспаларының мөлшері азырақ болады. Болатта қайта балқыту жағдайында сынық қосқан, балқытқан сұйық ақ шойыннан алады. Болат қасиеттерінің көміртегі мөлшеріне тәуелдлігі. Көміртегі болаттың механикалық қасиеттерінің зор ықпал етеді. Болатта көміртегінің мөлшері неғұрлым жоғары болса, оның құрылымында цементиттің ( Fe3C ) мөлшері соғұрлым көп болады. Өйткені цементит жоғары қаттылық пен омырылғыштық қасиетке ие болғандықтан, оның мөлшерінің жоғары болуы болаттың беріктілігі мен қаттылығының артуына әкеледі. Көміртегінің мөлшеріне байланысты болат төменгі көміртекті, орташа көміртекті және жоғары көміртекті болып бөлінеді. Төменгі көміртекті болаттың құрамында 0,1 %-дан 0,3 %-ға дейінгі көміртегі болады. Болат өндірісі. Болат – бұл құрамында кремний , марганец, фосфор және күкірттің аздаған мөлшері бар темірдің көміртегімен қорытпасы. Болат – бұл: Fe- C-Si-Mn-P-S. Көміртегінің мөлшері шойында 2,14-тен 6,67 % -ға дейін, болатты көміртегінің мөлшері 2% аз. Шойынмен салыстырғанда болатта С және Si, Mn, Р, S қоспаларының мөлшері азырақ болады. Болатта қайта балқыту жағдайында сынық қосқан, балқытқан сұйық ақ шойыннан алады. Болат қасиеттерінің көміртегі мөлшеріне тәуелдлігі. Көміртегі болаттың механикалық қасиеттерінің зор ықпал етеді. Болатта көміртегінің мөлшері неғұрлым жоғары болса, оның құрылымында цементиттің ( Fe3C ) мөлшері соғұрлым көп болады. Өйткені цементит жоғары қаттылық пен омырылғыштық қасиетке ие болғандықтан, оның мөлшерінің жоғары болуы болаттың беріктілігі мен қаттылығының артуына әкеледі. Көміртегінің мөлшеріне байланысты болат төменгі көміртекті, орташа көміртекті және жоғары көміртекті болып бөлінеді. Төменгі көміртекті болаттың құрамында 0,1 %-дан 0,3 %-ға дейінгі көміртегі болады.

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда: Каучук және резеңке материалдар. Каучуктар табиғи және синтездік болып бөлінеді. Табиғи каучук көксағыз, таусағыз сияқты кейбір өсімдіктердің сүтті шырындарында болады. Каучук және резеңке материалдар. Каучуктар табиғи және синтездік болып бөлінеді. Табиғи каучук көксағыз, таусағыз сияқты кейбір өсімдіктердің сүтті шырындарында болады. Табиғи каучукты, негізінен Бразилияда өсетін гевея ағашынан алады. Каучук алу үшін өсімдіктің қабығын кертіп тіледі. Сол тіліктен ағатын сүтті шырынды (латексті) — каучуктың коллоидті ерітіндісін жинап алады. Сосын ерітіндіге электролитпен әсер етіп немесе қыздырып коагуляциялап  (ірілендіріп) каучук жасайды. Эксперименттік жолмен каучук, негізінен, 2-метилбутадиен-1, 3-тің (изопреннің) полимері (С5Н8)n екені анықталды. Каучук — қатты зат. Молекулалық массасы 150000—300000 шамасында. Табиғи каучуктың макромолекулалары тізбекті құрылымды, оратылып түйіншектеліп жатады. Каучуктың аса маңызды қасиеті — оның майысқақтығы. Яғни, сыртқы күштің әсерінен каучук өзінің пішінін өзгертіп — созылып ұзарады немесе сығылып қысқарады. Сыртқы күштің әсері тоқтағаннан кейін бастапқы қалпына қайта келеді. Каучук суды, газды өткізбейді және электроқшаулағыш.

Содержание слайда:

Содержание слайда: Баббит – үйкеліске төзімді қорытпа, қозғағыштық сырғанау ішпегінде қолданылады; оның негізі: қалайы, қорғасын, мыс,мырыш, алюминий. Баббит – үйкеліске төзімді қорытпа, қозғағыштық сырғанау ішпегінде қолданылады; оның негізі: қалайы, қорғасын, мыс,мырыш, алюминий. Баббит — ішпектің (подшипник) астарын құюға арналып, қалайы, қорғасын, мырыш, алюминий негізінде дайындалатын қорытпа. Қалайылы-баббит тұтқырлығы жоғары және үйкеліс коэффициенті аз ішпектер жасауға қолданылады. Қорғасынды-баббиттен жоғары температурада қозғалатын ішпектер жасалады.

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда: Еңбеккерлердің жағдайын реттеу үшін жұмысшымен кәсіпорын арасында келісім шартқа отырады – бұл келісім шартта еңбектің барлық жағдайлары ескеріледі. Еңбеккерлердің жағдайын реттеу үшін жұмысшымен кәсіпорын арасында келісім шартқа отырады – бұл келісім шартта еңбектің барлық жағдайлары ескеріледі. Қауіпсіздік техника - бұл техникалық құралдар арқылы кез келген жазатайым оқиға себепші болатын факторлардың әсер етуін болдырмауды ұйымдастыру шаралары жүйесі. Қауіпті әрекет - жұмысшының (оператордың, жүргізушінің, слесарьдың, токорьдің т.б.) нақты жағдайғы кәсіптік қимыл нормасына сәйкес келмейтін әрекет жасау. Қауіпті жағдай – өндірістік ортаның (еңбек обьектісі, машиналар, құралдар т.б.) қабылдан нормаға сәйкес келмейтін күйі. Өндірістік санитария – медецина ғылымының бөлімі: еңбек тазалығы, кәсіби ауруды ескерту – бұл ауру ұзақ уақытта адам организіміне әртүрлі өндірістік қауіпті жағдайлардың әсер етуі. Мысалы қауіпті улы және газ қоспалары, шамадан тыс шу, діріл т.б.

Содержание слайда:

Содержание слайда:

Содержание слайда: Еңбек гигиенасы – өндірісте технологиялық процестері бірқатар кәсіптік зияндылықтармен, шаң-тозаң мен газдың, жөндеу шеберханаларда шудың немесе механикаландырылған жұмыстар кезінде дірілдер т.б. байланысты. Еңбек гигиенасы – өндірісте технологиялық процестері бірқатар кәсіптік зияндылықтармен, шаң-тозаң мен газдың, жөндеу шеберханаларда шудың немесе механикаландырылған жұмыстар кезінде дірілдер т.б. байланысты. Өндірісте санитаралық – тұрмыстық бөлмелер: гардероб, жуынатын, тынығу, ауыз сумен қамтамасыз ететін, темекі тартатын бөлмелер және әжетхана болуы керек. Кіріспе нұсқау барлық жұмысқа жаңадан орналасқан адамдармен біліміне, жұмыс стажына қарамай кәсібіне және қызметіне байланысты командировкаға келгендермен, практика өтуге жіберілген оқушылармен студенттермен қауіпсіздік техникасы жөніндегі инженер өткізеді. Алғашқы жұмыс орнындағы нұсқауды басшы, инженер немесе шебер өткізеді. Шебер әрқайсысына жұмыс орнында жұмыстың қауіпсіздік әдіс – тәсілдерін көрсете отырып нұсқау береді.

Содержание слайда: Қайталау нұсқау үш айда бір рет қайталап өткізеді. Қайта өткізген кезде жіберілген кемшіліктерге толық талдау жасап, қауіпсіздік техника ережелерін сақтаудағы білімдерін тексереді. Қайталау нұсқау үш айда бір рет қайталап өткізеді. Қайта өткізген кезде жіберілген кемшіліктерге толық талдау жасап, қауіпсіздік техника ережелерін сақтаудағы білімдерін тексереді. Қайталау нұсқау үш айда бір рет қайталап өткізеді. Қайта өткізген кезде жіберілген кемшіліктерге толық талдау жасап, қауіпсіздік техника ережелерін сақтаудағы білімдерін тексереді. Ағымды нұсқау жұмыс алдында жұмысшылармен тікелей басшы өткізеді. Автомобиль көлігіндегі еңбек қауіпсіздігі

Содержание слайда: Жазатайым жағдайда зардап шеккендерге дәрігер келгенге дейінгі алғашқы көмек көрсету. Кәсіпорынның әрбір жұмысшысы улы булар мен газдармен уланғанғанда, электр тогы соққанда, күйіктерде, жарақаттар мен басқа да жазатайым жағдайларында алғашқы жәрдемді көрсете білу керек. Алғашқы көмекті көрсетуге кірісер алдында, зардап шеккенің ауыр жағдайына себепші болған сбебептерді жою керек (улы булар мен газдармен уланғанғанда – зардап шеккенді газдалған жерден таза ауаға шығару; электр тогы соққанда – оны ток жүретін бөліктен ажырату және т.б.) Есінен тану кезіндегі алғашқы көмек. Жазатайым жағдайда зардап шеккендерге дәрігер келгенге дейінгі алғашқы көмек көрсету. Кәсіпорынның әрбір жұмысшысы улы булар мен газдармен уланғанғанда, электр тогы соққанда, күйіктерде, жарақаттар мен басқа да жазатайым жағдайларында алғашқы жәрдемді көрсете білу керек. Алғашқы көмекті көрсетуге кірісер алдында, зардап шеккенің ауыр жағдайына себепші болған сбебептерді жою керек (улы булар мен газдармен уланғанғанда – зардап шеккенді газдалған жерден таза ауаға шығару; электр тогы соққанда – оны ток жүретін бөліктен ажырату және т.б.) Есінен тану кезіндегі алғашқы көмек. Есінен тану кезінде зардап шеккенге таза ауны беруді қамтамасыз ету керек, киіміндегі еркін демалуды қиындататын немесе қысатын барлық нәрселерді жою керек (көйлегінің жағасын, белдігін және т.б ашу), бетіне су шашу, мүсәтір спиртін иіскету қажет. Тыныс алу жоқ болса дереу қолдан дем алдыруға кірісіңіз. Улану кезіндегі алғашқы көмек. Егер жұмыс жайларында болған адам жалпы әлсіздік, бас айналуды сезінсе, оны таза ауаға шығару қажет. Жағдайы нашарласа (құсу, қатты бас аурулары) жедел медициналық жәрдемді шақыру қажет. Күйік алған жағдайда алғашқы көмек. Күйіктің төрт дәрежесі болады. Бірінші дәрежедегі күйіктер (жеңіл) терінің қызаруы мен ауыртуымен сипатталады. Орташа және қатты күйіктерде (2,3,4 дәрежелер) күйген жерге стерилдеген дәкеені таңады және зардап шеккенді медициналық ұйымға жібереді.

Содержание слайда: Қансырап жатса, жарақат алған аяқ-қолды жоғарыға көтеріп, қанды тоқтатады және қан ағып жатқан жерді дара пакетінен таңғыш заттармен байлап тастау қажет. Материалды түйіршік етіп оны жарақатқа басып осылай 4-5 минут ұстайды, одан соң үстінен дәнекерлеп тастайды да зардап шеккенді медпунктке жібереді. Қансырап жатса, жарақат алған аяқ-қолды жоғарыға көтеріп, қанды тоқтатады және қан ағып жатқан жерді дара пакетінен таңғыш заттармен байлап тастау қажет. Материалды түйіршік етіп оны жарақатқа басып осылай 4-5 минут ұстайды, одан соң үстінен дәнекерлеп тастайды да зардап шеккенді медпунктке жібереді. Егер тығыз таңғыш қансырауды тоқтатпаса, бұрау салу қажет, ал бұрау жоқ болса – кол асты материалынан (бұралған орамал және т.б.) бұрауыш жіп жасау қажет. Бұрауды жарақатқа жақын, қансырау орнынан жоғары салады, теріні қыспау үшін киімнің немесе дәкеден жасалған жұмсақ төсемнің үстінен салынады. Аяқ-қол жансызданбау үшін бұрауды екі сағаттан артық ұстамайды. Зардап шеккенді, бұрау салған соң, медпунктке жіберу керек. Бастағы артериядан қансыратқанда немесе бүрауды жасайтын заттар болмаса, зақымдану жерінен жоғары артериясын (тамырды) сүйекке басып зардап шеккенді дереу медпунктке тасымалдау қажет. Бұрауды салу мүмкін болмаса (бастағы, мойын, көкірек қуысы, іштің қансыратуы) қысып байланған таңғышты пайдаланады.

Содержание слайда:

Содержание слайда: Қолдан дем беру тәсілдері.. Ең тиімді және көптеген кездерде оңтайлы болып табылатын қолдан дем алдырудың ауаны «ауыздан ауызға» үрлеу тәсілі болып табылады. Қолдан дем беру тәсілдері.. Ең тиімді және көптеген кездерде оңтайлы болып табылатын қолдан дем алдырудың ауаны «ауыздан ауызға» үрлеу тәсілі болып табылады. Қолдан дем алдыруды адам тыныс алмай жатқанда жүргізеді. Дереу аузын ашып, онда сұйықтық, сілекей болса оларды қол орамал, дәкемен сүртіп тастайды. Сол сияқты алмалы-салмалы протездерді дәке шығарып алып, массаж жасау. Адамды арқасына жатқызады және оның киімін шешіп, тіл көмейді жауып қалмайтындай етіп, басын барынша артқа шайқалтады. Өзіңіздің барлық ауа қорыңызды шығарыңыз, терең дем алыңыз, зардап шеккенің көкірегіне көтерілгенге дейін терең дем беріңіз. Зардап шеккеннің танауларын қысып, терең дем алыңыз, өзіңіздің аузыңызды оның ашық аузына (орамал арқылы) тығыз жабыстырып, көкірегі көтерілгенге дейін, күшпен ауа үрлеңіз. Өзіңіздің ауа қорын деммен шығарған кезде, терең дем алыңыз. Бұл кезде зардап шеккенде селқос дем шығару болып жатады. «ауыздан ауызға» әдісімен төменгі жақ жарақаттанғанда, немесе жақтары тістеніп жатқанда пайдалануға көмек көрсетуші минутына 10-15 үрлеу жасайды. Жүрекке тікелей емес (сыртқы) массаж жасау. Зардап шеккенннің тамыр соғуы болмаған жағдайда қолдан дем берумен қатар жүрекке тікелей емес (сыртқы) массаж жасайды. Ол үшін зардап шеккенді қатты бетке жатқызады. Көмек көрсетуші зардап шеккеннің оң немесе соң жағынан тұрады да, қолдың алақандарын бір-біріне қиыстырып көкірек қуысының төменгі жағына қойып, екпінді итеріп көкірек қуысынан (60-80 рет ырғақты басады, басу тереңдігі – 3-4 см) басады. Келесі қолдан дем берумен мен жүрекке тікелей емес (сыртқы) массажды ұстану керек.

Содержание слайда: Қошаған ортаны қорғау. Берілген заңда келесі терминдер мен ұғымдар пайдаланады: – қоршаған орта – табиғи объектілердің, өзара қарым-қатынастағы атмосфералық ауаны, жердің озон қабатын, суды, топырақты, жер қойнауын, жануарлар мен өсімдіктер дүниесін, сондай-ақ климатты қоса алғанда жиынтығы; – қоршаған ортаны қорғау – табиғат пен адамның өзара үйлесімді іс-қимылына, қоршаған ортаның сапасын жақсартуға, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен молықтыруға бағытталған мемлекеттік және қоғамдық шаралар жүйесі; – қоршаған ортаны қорғау объектілері – қоршаған ортаның заңнамамен қорғалатын құрамдас бөліктері; – табиғи ресурстар – қоғамның материалдық, мәдени және басқа қажеттерін қанағаттандыру үшін қоршаған ортаның шаруашылық және өзге қызмет процесінде пайдаланылатын құрамдас бөліктері; – табиғат пайдалану – адамның шаруашылық және өзге де қызметінде табиғи ресурстарды пайдалануы; – қоршаған ортаның сапасы – қоршаған ортаның құрамы мен қасиеттерінің сипаттамасы; – қоршаған ортаның мониторингі – адамды қоршаған табиғи ортаның жай-күйін бақылау және адамдардың денсаулығы мен өзге де тірі организмдерге зиянды немесе қауіп туғызатын қатерлі ахуалдар туралы ескерту; – экологиялық нормалау – адамның өмір сүруі мен биологиялық алуан түрлілікті сақтау үшін қолайлы ортаны айқындайтын және қамтамасыз ететін ережелердің (нормалардың) және олардағы қоршаған ортаның жай-күйі мен оған ықпал ету дәрежесін бағалаудың сан және сапа көрсеткіштерінің (нормативтерінің) жүйесі; қоршаған ортаны ластау – қоршаған ортаға ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттардың, радиоактивті материалдардың, өндіріс пен тұтыну қалдықтарының түсуі, сондай-ақ қоршаған ортаға шудың, тербелістің, магнитті өрістердің және өзге де зиянды физикалық ықпалдардың әсері; – экологиялық талаптар – Қазақстан Республикасының заңдық, өзге де заңға тәуелді нормативтік құқықтық және нормативтік-техникалық актілерінде қамтылған қоршаған ортаға теріс әсер ететін шаруашылық және өзге де қызметте орындауға міндетті шектеулер және ондай қызметке тыйым салу; – экологиялық қауіпсіздік – жеке адамның, қоғамның өмірлік маңызды мүдделері мен құқықтарын қоршаған ортаға антропогендік және табиғи ықпал ету нәтижесінде туындайтын қатерден қорғалуының жай-күйі; – экологиялық жүйе – организмдердің және олар мекендейтін жансыз ортаның өзара байланысты біртұтас функционалдық жиынтығы; – қолайлы қоршаған орта – объектілерінің жай-күйі экологиялық қауіпсіздікті және халықтың денсаулығын сақтауды, ластануға жол бермеуді, экологиялық жүйелердің тұрақты жұмыс істеуін, табиғи ресурстарды молықтыруды және ұтымды пайдалануды қамтамасыз ететін орта; – қоршаған ортаға және адам денсаулығына келтірілетін нұқсан (зиян) – қоршаған ортаны ластау немесе тірі организмдер мен адамның ауыруын, жұтауын немесе қырылуын, табиғи ресурстардың сарқылуын туғызған немесе туғызатындай етіп табиғи ресурстарды белгіленген нормативтерден тыс алып қою; қоршаған ортаны ластауға лимиттер – ластағыш заттардың, өндіріс пен тұтыну қалдықтарының жалпы түсу көлемінің, сондай-ақ қоршаған ортаға шудың, тербелістің, магнитті өрістер мен өзге де зиянды физикалық ықпалдар әсері деңгейлерінің қолайлы қоршаған орта сақталатын шектері;

Содержание слайда: ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ «Мемлекеттің монетарлық саясаты»

Содержание слайда: Мемлекеттің фискалдық саясатымен оның монетарлық саясаты тығыз байланысты. Егер фискалдық саясаттың жаратылысының мәні қаржылық-бюджеттік болса, онда монетарлық саясат мемлекеттің ақша саясаты, немесе дәлірек айтсақ мемлекеттің ақша массасына әсер ету саясаты деуге әбден болады. Сонымен, монетарлық саясат – бұл тікелей мемлекеттік әсермен немесе ұлттық банк арқылы елдегі ақша массасы мен ақша айналымын реттеу болып табылады. Монетарлық саясат ақшаға да, бағаға да ықпал ету арқылы ақша жүйесі мен ақша айналымы қызметін қамтамасыздандырады. Мемлекеттің фискалдық саясатымен оның монетарлық саясаты тығыз байланысты. Егер фискалдық саясаттың жаратылысының мәні қаржылық-бюджеттік болса, онда монетарлық саясат мемлекеттің ақша саясаты, немесе дәлірек айтсақ мемлекеттің ақша массасына әсер ету саясаты деуге әбден болады. Сонымен, монетарлық саясат – бұл тікелей мемлекеттік әсермен немесе ұлттық банк арқылы елдегі ақша массасы мен ақша айналымын реттеу болып табылады. Монетарлық саясат ақшаға да, бағаға да ықпал ету арқылы ақша жүйесі мен ақша айналымы қызметін қамтамасыздандырады. Өткен ғасырдың 90-шы жылдарының басында Қазақстанда жүргізілген рыноктық реформалардың бірінші кезеңін мамандар монетарлық деп атады. Ол уақытта жүргізілген саясат белгілі бір мағынада монетарлық болғаны шындық, өйткені ол саясат бостан (либералды) бағаға, айналымдағы ақша массасын реттеуге, екі деңгейлі банк жүйесіне өтуге негізделді. Бірақ реформаторлардың орталықтандырылған жоспарлауды, басқарудың ұйымдық құрылымдарын, меншіктің формалары мен қатынастарын жаңғырту бойынша іс-әрекеттері сол кезеңдегі жүргізілген саясатты таза монетарлық саясат шектерінен алысқа, автократтық либерализм (бас басына еркінау) аймағына алып кеткен болатын. Монетарлық саясаттың мұраты фискалдық саясат сияқты шаруашылық жүйесі қызметін тұрақтандыру, орнықтылығы мен тиімділігін арттыру, дағдарысты еңсеру, жұмыспен қамту мен экономикалық өсуді қамтамасыз ету болып табылады.

Содержание слайда: Мемлекеттік монетарлық саясаттың құрамдас бөлігі және сонымен бірге құралы ретінде қайта қаржыландыру саясаты, ашық рыноктағы операциялар, резервтеу, өтімділікті қамтамасыз ету істері танылады. Бүкіл осы құралдардың жиыны айналымдағы ақша массасын және жекелеген ақша агрегаттарын реттеуге мүмкіндіктер туындатып рыноктық бағалар динамикасына, инфляция деңгейіне, өндірушілер мен тұтынушылардың тауар-ақша қатынастарына, рыноктық айырбасқа, рынок субъектілерінің табысы мен шығынына жанама ықпал етеді. Мемлекеттік монетарлық саясаттың құрамдас бөлігі және сонымен бірге құралы ретінде қайта қаржыландыру саясаты, ашық рыноктағы операциялар, резервтеу, өтімділікті қамтамасыз ету істері танылады. Бүкіл осы құралдардың жиыны айналымдағы ақша массасын және жекелеген ақша агрегаттарын реттеуге мүмкіндіктер туындатып рыноктық бағалар динамикасына, инфляция деңгейіне, өндірушілер мен тұтынушылардың тауар-ақша қатынастарына, рыноктық айырбасқа, рынок субъектілерінің табысы мен шығынына жанама ықпал етеді. Қайта қаржыландыру саясаты, оны басқаша есеп саясаты деп те атайды, ұлттық банктің пайыздық қойылым арқылы кредиттік ресурстар көлеміне және, тиісінше айналымдағы ақша массасына әсері бар пайыздық саясат болып табылады. Ұлттық банк пайыздың есептік қойылымын тағайындайды да соған сәйкес коммерциялық банктердің вексельдерін қайта есептейді және оларға кредиттер береді. Кеңейтілген мағынада айтатын болсақ коммерциялық банктер ұлттық банктен кредиттік ақшаны сатып алады да оны өздерінің қарыз алушыларына қайта сатады, яғни қайта қаржыландыруды жүзеге асырады. Мұның өзі ұлттық банк қаржы рыногындағы кредиттік ақша бағасына ықпал ете алады деген сөз. Бағаны жоғарылату, өзінің есептік қойылымын арттыру арқылы ұлттық банк кредитке сұранысты кідіртеді және айналымдағы ақша массасын қысқартады, ал есептік қойылымды төмендету негізінде ақша массасының көбеюіне ықпал етеді.

Содержание слайда: